Nietrzymanie moczu u kobiet – leczenie fizjoterapią

Fizjoterapia uroginekologiczna jest nieinwazyjnym sposobem leczenia nietrzymania moczu u kobiet. Ćwiczenia (trening) mięśni dna miednicy na nietrzymanie moczu są alternatywą dla inwazyjnych metod operacyjnych na nietrzymanie moczu.

Co oznacza problem nietrzymania moczu dla kobiety?

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) oznacza niekontrolowany wypływ moczu (kropla, kilka kropel lub więcej) z cewki moczowej. Funkcjonowanie kobiet z tymi problemami staje się uciążliwe i bardzo męczące. Ten problem oczywiście można z powodzeniem leczyć pod okiem fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Rodzaje nietrzymania moczu

Wyróżniamy 3 główne rodzaje nietrzymania moczu:

1. Wysiłkowe nietrzymanie moczu – utrata moczu podczas wysiłku np. podskok, podbiegnięcie, kaszlnięcie, kichnięcie
2. Stresowe nietrzymanie moczu – utrata moczu z powodu parcia naglącego w biegu do toalety. Więcej o tym jak leczyć tutaj Artykuł Pęcherz nadreaktywny
3. Mieszane nietrzymanie moczu – połączenie 1. i 2.

Na wysiłkowe nietrzymanie moczu zazwyczaj cierpią kobiety w ciąży, po porodzie siłami natury. Zdarza się też nietrzymanie moczu u kobiet nierodzących.

Uwaga: KAŻDA kropla moczu wypływająca poza kontrolą nie jest normą i można nad tym pracować.

Niezależnie od rodzaju nietrzymania moczu fizjoterapią można leczyć ten problem.

Jak ćwiczyć mięśnie dna miednicy (mięśnie Kegla)?

To moje ulubione pytanie. Pacjentki relacjonują na pierwszej wizycie, że ćwiczą od kilki miesięcy zaciśnięcia pochwy i nie pomogło na nietrzymanie moczu. Ćwiczenia mięśni dna miednicy nie są takie proste jak mogłoby się wydawać. To nie tylko „zaciskanie pochwy„. Aby nauczyć się prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy (Kegla) należy zbadać mięśnie aby ustalić, który parametr pracy tych mięśni jest w dysfunkcji. U jednej pacjentki będzie to siła, u drugiej wytrwałość, a u trzeciej problem z prawidłowym rozluźnieniem pomiędzy skurczami. Zależy czy masz wysiłkowe nietrzymanie moczu, czy stresowe, czy mieszane.

Jeśli masz nietrzymanie moczu to zarówno zaciskanie jak i rozluźnianie mięśni może być wykonywane nieprawidłowo. Ćwiczenie mięśni w taki sposób jak pracowały do tej pory nie pozwoli wyjść z dolegliwości, ponieważ pracowały błędnie, skoro nie radzą sobie z utrzymaniem moczu.

Skąd mam wiedzieć jak prawidłowo ćwiczyć mięśnie Kegla?

Na terapii fizjoterapeuta bada mięśnie wykonując badanie przez pochwę (per vaginam). Wygląda ono podobnie jak badanie u ginekologa z użyciem palca. Pacjentka jest poproszona o wciągnięcie i zaciskanie pochwy i odbytu w celu sprawdzenia poniższych parametrów pracy mięśni. Ginekolog nie sprawdza na wizycie funkcji mięśni dna miednicy, ponieważ to nie jego rola.

Samodzielne ćwiczenia mięśni Kegla bez fizjoterapeuty mogą być nieskuteczne

Im większe problemy w dnie miednicy tym trudniej prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy Kegla. Fizjoterapeuta uroginekologiczny bada mięśnie dna miednicy, aby określić przyczynę dolegliwości i zastosować odpowiednia terapię. Bardzo ważne jest, aby dobrać terapię indywidualnie.

Samodzielne ćwiczenia mięśni dna miednicy nie poprzedzone badaniem i indywidualnie dobranym treningiem mogą nie przynieść oczekiwanego efektu lub nawet zaszkodzić o czym przekonałam się w naszym gabinecie fizjoterapii FizjoMore w Lublinie.

Jeśli dysfunkcja mięśni dna miednicy jest zaawansowana zalecam ćwiczenia mięśni dna miednicy przy pomocy Elektromiografu metodą Biofeedback’u.

Aby prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy Kegla trzeba zadać sobie pytania.

1. Jak prawidłowo rozluźnić mięśnie dna miednicy po skurczu?

Nie tylko napinanie jest ważne, ale też rozluźnianie. Najczęstszy błąd przy ćwiczeniach to zapominanie, że aby wzmocnić mięśnie lub nauczyć je właściwej, wytrwałej pracy kluczowa jest nauka rozluźnienia mięśni krocza. Większość pacjentów napięciowych ma problem z właśnie z rozluźnieniem, a to wpływa na jakość napinania (skurczu). Pomocne są tutaj techniki oddechowe, praca z dotykiem swojego krocza i wizualizacje rozluźnienia nie tylko krocza, ale całego ciała.

2. Jak długo trzymać skurcz?

Zazwyczaj posługuje się 3 rodzajami ćwiczeń, w każdym z nich długość trzymania skurczu i jego natężenie jest różna. Rodzaj ćwiczeń dobieram w zależności od tego z czym mięśnie mają problem.

A problemem mogą być parametry oceniane w skali PERFECT:
P (power) – siła maksymalnego skurczu mięśni dna miednicy
E (endurance) – wytrzymałość mierzona w sekundach (jak długo jesteś w stanie utrzymać maksymalny skurcz)
R (repetition) – ilość powtórzeń szybkich i silnych następujących po sobie,
F (fast) – ilość powtórzeń szybkich następujących po sobie,
E (elevation) – działanie warstwy głębokiej mięśni dna miednicy
C (cocontraction) – aktywacja mięśnia poprzecznego brzucha wraz z napinaniem mięśni dna miednicy, oraz brak napięcia pośladków, ud i innych partii ciała
T (timing) – aktywacja mięśni dna miednicy przed kaszlnięciem, kichnięciem

3. Ile razy dziennie ćwiczyć mięśnie dna miednicy?

Zależy z czym mają mięśnie problem w ocenie w skali PERFECT wspomnianej wyżej.

Czy mam za słabe mięśnie dna miednicy?

Istnieją 2 główne przyczyny większości dolegliwości w dnie miednicy. Mięśniach dna miednicy (mięśniach Kegla) mogą być za bardzo napięte (nadmierne napięcie) lub za słabo napięte (obniżenie napięcie). Nie jest możliwe, aby na podstawie objawu określić czy Twoje mięśnie są za słabe czy nadmiernie napięte.

Jak działa fizjoterapia urologiczna / rehabilitacja na nietrzymanie moczu u kobiet?

Fizjoterapia uroginekologiczna dysponuje kilkoma sposobami leczenia nietrzymania moczu:

1. Terapia manualna

Rozluźnienie napiętych tkanek w miednicy i w całym ciele, które stoją na przeszkodzie do dobrej pracy mięśni miednicy. Ponadto wykonywane są też techniki na ogólne wyciszenie układu nerwowego (na klatce piersiowej, podpotylicy czy splocie słonecznym), tak aby organizm wyszedł z tendencyjnego napięcia mięśni krocza.

Zobacz ofertę: Terapia manualna Lublin

2. Ćwiczenia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla)

Na problemy z nietrzymaniem moczu mogą pomóc ćwiczenia mięśni dna miednicy (Kegla). Mięśnie dna miednicy to grupa mięśni znajdująca się w miednicy, między pochwą a odbytem jest ich środek, zwany środkiem ścięgnistym krocza. Fizjoterapeuta uczy jak właściwie napiąć i rozluźnić mięśnie w pochwie i odbycie. Dobieram zawsze trening indywidualnie do pacjenta, uczę ćwiczeń, wyłapuję błędy w ćwiczeniach i w wybranych przypadkach zalecam wykonanie zabiegu Biofeedbacku, szerzej opisuję go tutaj: Artykułu o Biofeedbacku. Ważna też jest kontynuacja ćwiczeń w warunkach domowych po uprzednim instruktażu.

3. Nauka prawidłowego oddawania moczu (mikcji)

Niby każdy wie jak oddawać mocz, ale okazuje się, że jakość ruchu sikania ma duże znaczenie przy nietrzymaniu moczu. Fizjoterapeuta uczy jaka jest najlepsza pozycja do oddawania moczu i w jaki sposób właściwie rozluźnić mięśnie, aby mocz mógł sam swobodnie opuścić pęcherz do końca, bez wypierania. Ważna jest też umiejętność odróżnienia parcia na mocz fałszywego (przy nie do końca wypełnionym pęcherzu) i właściwego przy pełnym pęcherzu.

4. Zalecenia fizjoterapeuty

Analizuję styl życia pacjenta w poszukiwaniu czynników zakłócających prawidłową pracę miednicy (przeciążenia, postawa ciała, za mała lub za duża aktywność fizyczna i inne). Zalecam ćwiczenia mięśni dna miednicy do domu. Regularna aktywność fizyczna np. rozciąganie mięśni miednicy, uda, pośladka, kręgosłupa mogą pomóc, co też często polecam pacjentom.

Leczenie problemu nietrzymania moczu u kobiet w Lublinie realizujemy w gabinecie FizjoMore, umów wizytę online.