Obniżenie narządów rodnych – leczenie fizjoterapią

Fizjoterapia uroginekologiczna (urofizjoterapia) jest nieinwazyjnym sposobem leczenia obniżenia narządu rodnego. Ćwiczenia mięśni dna miednicy na obniżenie narządu rodnego są alternatywą dla inwazyjnych metod operacyjnych.

Obniżenie narządu rodnego kobiety – co powoduje?

Obniżenie narządu rodnego (prolaps) to stan, w którym narządy kobiece, takie jak macica, cewka moczowa, lub pęcherz, opadają w kierunku pochwy. To zjawisko może być spowodowane osłabieniem mięśni dna miednicy, które normalnie utrzymują te narządy na swoim miejscu. Stan ten może występować u kobiet, zwłaszcza po porodzie lub w okresie menopauzalnym.

Rodzaje obniżenia narządów rodnych

Wyróżniamy najważniejsze typy obniżenia narządów rodnych: 

• Prolaps przedniej ściany pochwy (Cystocele): opadnięcie pęcherza moczowego w kierunku przedniej ściany pochwy.
• Prolaps tylnej ściany pochwy (Rectocele): opadnięcie tylnego odcinka ściany pochwy, związanego z odbytnicą.
• Prolaps szyjki macicy (Uterine Prolapse): opadnięcie macicy w kierunku pochwy.
• Prolaps górnej ściany pochwy (Enterocele): opadnięcie górnej części ściany pochwy związanej z jelitem cienkim.
• Prolaps cewki moczowej (Urethrocele): opadnięcie dolnej części cewki moczowej.
• Prolaps pochwy w całości (Vaginal Vault Prolapse): opadnięcie całej pochwy po usunięciu macicy (histerektomia).

Niezależnie od rodzaju obniżenia narządu rodnego urofizjoterapią można leczyć ten problem.

Obniżenia narządu rodnego mogą współistnieć z innymi objawami dysfunkcji dna miednicy takimi jak:  nietrzymanie moczu, cewka moczowa i pęcherz, po operacjach ginekologicznych, zapalenie układu moczowego, bolesne miesiączki i endometrioza,  ból współżycia/pochwica/dyspareunia, ból sromu/vulvodynia, po operacjach ginekologicznych, kość ogonowa, zaparcia, hemoroidy, ciąża, poród i połóg

Jak ćwiczyć mięśnie dna miednicy (mięśnie Kegla)?

To moje ulubione pytanie. Pacjentki relacjonują na pierwszej wizycie, że ćwiczą od kilki miesięcy zaciśnięcia pochwy i nie pomogło na obniżenie. Ćwiczenia mięśni dna miednicy nie są takie proste jak mogłoby się wydawać. To nie tylko „zaciskanie pochwy”. Aby nauczyć się prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy (Kegla) należy zbadać mięśnie aby ustalić, który parametr pracy tych mięśni jest w dysfunkcji. U jednej pacjentki będzie to siła, u drugiej wytrwałość, a u trzeciej problem z prawidłowym rozluźnieniem pomiędzy skurczami. Zależy czy masz wysiłkowe nietrzymanie moczu, czy stresowe, czy mieszane.

Jeśli masz nietrzymanie moczu to zarówno zaciskanie jak i rozluźnianie mięśni może być wykonywane nieprawidłowo. Ćwiczenie mięśni w taki sposób jak pracowały do tej pory nie pozwoli wyjść z dolegliwości, ponieważ pracowały błędnie, skoro nie radzą sobie z utrzymaniem  narządu rodnego na swoim miejscu.

Skąd mam wiedzieć jak prawidłowo ćwiczyć? Na terapii urofizjoterapeuta bada mięśnie wykonując badanie przez pochwę (per vaginam). Wygląda ono podobnie jak badanie u ginekologa z użyciem palca. Pacjentka jest poproszona o wciągnięcie i zaciskanie pochwy i odbytu w celu sprawdzenia poniższych parametrów pracy mięśni.

Zanim zaczniesz ćwiczyć zadaj sobie następujące pytania.

Jak prawidłowo rozluźnić mięśnie dna miednicy po skurczu?

Nie tylko napinanie jest ważne, ale też rozluźnianie. Najczęstszy błąd przy ćwiczeniach to zapominanie, że aby wzmocnić mięśnie lub nauczyć je właściwej, wytrwałej pracy kluczowa jest nauka rozluźnienia mięśni krocza. Większość pacjentów napięciowych ma problem z właśnie z rozluźnieniem, a to wpływa na jakość napinania (skurczu). Pomocne są tutaj techniki oddechowe, praca z dotykiem swojego krocza i wizualizacje rozluźnienia nie tylko krocza, ale całego ciała.

Jak długo trzymać skurcz?

Zazwyczaj posługuje się 3 rodzajami ćwiczeń, w każdym z nich długość trzymania skurczu i jego natężenie jest różna. Rodzaj ćwiczeń dobieram w zależności od tego z czym mięśnie mają problem. A problemem mogą być parametry oceniane w skali PERFECT:

P (power) – siła maksymalnego skurczu mięśni dna miednicy

E (endurance) – wytrzymałość mierzona w sekundach (jak długo jesteś w stanie utrzymać maksymalny skurcz)

R (repetition) – ilość powtórzeń szybkich i silnych następujących po sobie,

F (fast) – ilość powtórzeń szybkich następujących po sobie,

E (elevation) – działanie warstwy głębokiej mięśni dna miednicy

C (cocontraction) –  aktywacja mięśnia poprzecznego brzucha wraz z napinaniem mięśni dna miednicy, oraz brak napięcia pośladków, ud i innych partii ciała

T (timing) – aktywacja mięśni dna miednicy przed kaszlnięciem, kichnięciem

Ile razy dziennie ćwiczyć mięśnie dna miednicy?

Zależy z czym mają mięśnie problem w ocenie w skali PERFECT wspomnianej wyżej

Czy mam za słabe mięśnie dna miednicy?

Istnieją 2 główne przyczyny większości dolegliwości w dnie miednicy. Mięśniach dna miednicy (mięśniach Kegla) mogą być za bardzo napięte (nadmierne napięcie) lub za słabo napięte (obniżenie napięcie). Nie jest możliwe, aby na podstawie objawu określić czy Twoje mięśnie są za słabe czy nadmiernie napięte.

Dlaczego samodzielne ćwiczenia mięśni dna miednicy bez urofizjoterapeuty mogą być nieskuteczne?

Im większe problemy w dnie miednicy tym trudniej prawidłowo ćwiczyć mięśnie dna miednicy. Fizjoterapia uroginekologiczna (urofizjoterapia) bada mięśnie dna miednicy, aby określić przyczynę dolegliwości i zastosować odpowiednia terapię. Bardzo ważne jest, aby dobrać terapię indywidualnie.

Samodzielne ćwiczenia mięśni dna miednicy nie poprzedzone badaniem i indywidualnie dobranym treningiem mogą nie przynieść oczekiwanego efektu lub nawet zaszkodzić o czym przekonałam się w naszym gabinecie fizjoterapii FizjoMore w Lublinie.

Jeśli dysfunkcja mięśni dna miednicy jest zaawansowana zalecam ćwiczenia mięśni dna miednicy przy pomocy Elektromiografu metodą Biofeedback’u. Więcej tutaj Artykuł Biofeedback

Jak działa fizjoterapia urologiczna na obniżenie narządu rodnego u kobiet?

Fizjoterapia uroginekologiczna (urofizjoterapia) dysponuje kilkoma sposobami leczenia obniżenia narządu rodnego:

Terapia manualna

Rozluźnienie napiętych tkanek w miednicy i w całym ciele, które stoją na przeszkodzie do dobrej pracy mięśni miednicy. Ponadto wykonywane są też techniki na ogólne wyciszenie układu nerwowego (na klatce piersiowej, podpotylicy czy splocie słonecznym), tak aby organizm wyszedł z tendencyjnego napięcia mięśni krocza.

Zobacz ofertę: Terapia manualna Lublin

Ćwiczenia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla)

Na problemy z obniżeniem narządu rodnego mogą pomóc ćwiczenia mięśni dna miednicy (Kegla). Mięśnie dna miednicy to grupa mięśni znajdująca się w miednicy, między pochwą a odbytem jest ich środek, zwany środkiem ścięgnistym krocza. Urofizjoterapeuta uczy jak właściwie napiąć i rozluźnić mięśnie w pochwie i odbycie. Dobieram zawsze trening indywidualnie do pacjenta, uczę ćwiczeń, wyłapuję błędy w ćwiczeniach i w wybranych przypadkach zalecam wykonanie zabiegu Biofeedbacku, szerzej opisuję go tutaj: Artykułu o Biofeedbacku.  Ważna też jest kontynuacja ćwiczeń w warunkach domowych po uprzednim instruktażu.

Nauka prawidłowego oddawania moczu (mikcji)

Niby każdy wie jak oddawać mocz, ale okazuje się, że jakość ruchu sikania ma duże znaczenie przy obniżeniu narządu rodnego. Urofizjoterapeuta uczy jaka jest najlepsza pozycja do oddawania moczu i w jaki sposób właściwie rozluźnić mięśnie, aby mocz mógł sam swobodnie opuścić pęcherz do końca, bez wypierania. Ważna jest też umiejętność odróżnienia parcia na mocz fałszywego (przy nie do końca wypełnionym pęcherzu) i właściwego przy pełnym pęcherzu.

Nauka prawidłowego ruchu oddawania stolca

Niby każdy wie jak oddawać stolec, ale okazuje się, że jakość ruchu wypierania stolca ma duże znaczenie przy obniżeniu narządu rodnego. Wiele pacjentek ma problem z rozluźnieniem mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu. Zwieracz zewnętrzny odbytu to okrężny (pierścieniowy) mięsień odpowiadający za utrzymanie stolca w odbytnicy. Jego prawidłowe rozluźnienie jest konieczne, aby stolec swobodnie mógł opuścić odbytnice zachowując właściwą średnicę, bez przeciskania się przez małą dziurkę i kawałkowania (drobienia) stolca niezależnie od tego jak twardy jest w momencie wypróżnienia. Zbyt duże parcie na toalecie podczas oddawania stolca może pogłębiać problem obniżenia narządu rodnego.

Zalecenia fizjoterapeuty

Analizuję styl życia pacjenta w poszukiwaniu czynników zakłócających prawidłową pracę miednicy (przeciążenia, postawa ciała, za mała lub za duża aktywność fizyczna i inne). Zalecam ćwiczenia mięśni dna miednicy do domu. Regularna aktywność fizyczna mnp. rozciąganie (joga) na mięśnie miednicy, uda, pośladka, kręgosłupa mogą pomóc, co też często polecam pacjentom.

Leczenie obniżenia narządów rodnych w Lublinie realizujemy w gabinecie FizjoMore, umów wizytę online.